مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی

به گزارش مبشرین به نقل از فارس، بهار قرآن است و بوی خوش قرآن، شمیم شکوفه‌های دل‌انگیز مناجات و رایحه روح‌بخش بندگی خدا صحن و سرای رضوی را پُر کرده است. عطری جان‌بخش که براساس اسناد تاریخی آستان قدس رضوی سال‌هاست در این قطعه از بهشت جاری است و در ماه پرفضیلت رمضان به اوج خود می‌رسد. چراکه از دیرباز واقفان بارگاه ملکوتی امام هشتم (ع) نگاه ویژه‌ای به برگزاری آیین‌های مذهبی در ماه رمضان داشتند و عواید تمام یا بخشی از املاک و اموال وقفی خود را به تعظیم و ترویج شعائر مذهبی و تقویت مبانی دینی، برگزاری مجالس تعزیه‌داری، اطعام روزه‌داران، کمک به فقرا و مستمندان و... در این ماه مبارک اختصاص داده‌اند.

در این گزارش وقف‌نامه‌های قدیمی آستان قدس رضوی را ورق زده و با منتخبی از موقوفات مناسبتی رمضان حرم مطهر امام مهربانی‌ها در گذشته‌های دور آشنا می‌شویم.

وقف افطاری و روضه‌خوانی در رمضان توسط مرحوم «محمود بیگا»

مرحوم «محمود بیگا» از جمله واقفانی است که رقباتی شامل پنج دانگ کل مزرعه خیرآباد محراب‌خانی معروف به محمودآباد، دو دانگ قنات درویش‌بیگ و شش و نیم جریب زمین در مشهدمقدس را در سال ۱۱۲۰ هجری قمری برای مصارف نایب‌الزیاره واقف و ایتام سادات وقف آستان قدس رضوی کرد. براساس وقف‌نامه محمود بیگا، علاوه بر مصارف مذکور، بقیه عواید و درآمد حاصله از رقبات باید صرف حلیم ماه مبارک رمضان برای مستحقان شود و اگر درآمد از ماه مبارک رمضان اضافه آید، صرف حلیم سایر اوقات سال شود.

وقف‌نامه برای نخل‌بندی و عزا‌داری حرم در شب ۲۱ ماه رمضان دوره صفویه

از وقف برای قند و چای رمضان تا افطاری طلاب، فقرا و مساکین

این نیک‌اندیش یک زوج از ۹ زوج مزرعه خین عرب را در سال ۱۲۷۵ قمری بر آستانه مقدسه حضرت رضا (ع) وقف کرد تا درآمد این موقوفه صرف خادمان حضرت ثامن‌الائمه(ع) و قهوه کشیک‌خانه خدام و منسوبان و کارکنان از صادرین و واردین شده و اگر چیزی اضافه آید در ماه مبارک رمضان در اول افطاری، صرف چای و قند کشیک‌خانه مبارکه شود.

مرحوم «میرزا حسین فرزند سید محمدجعفر محرر» هم رقباتی شامل یک زوج از شش زوج مزرعه حجی‌آباد، یک ششم از دو ربع و نیم قلعه مهدی‌آباد، سه خمس دو حجر طاحونه(آسیاب) واقع در کنار نهر شاهی، سه خمس اشجار بالای جوی و پایین جوی طاحونه مزبور، اراضی میان باغ به مساحت مندرج در وقف‌نامه واقع در پشت نهر شاهی را در سال ۱۲۸۱ قمری بر حضرت رضا (ع) وقف کرده است تا هر ساله یک ثلث درآمد موقوفات مزبور صرف افطاری طلاب، فقرا و مساکین شود.

وقف‌نامه برای افطار کارخانه زواری ۱۳۰۲ قمری

وقف کاروانسرا با همه دکان‌ها برای روضه‌خوانی ماه رمضان

«حاج محمدحسن میرزا منتصرالملک»، یکی دیگر از این واقفان به شمار می‌آید. او یک باب کاروانسرا در مشهد را با تمام دکان‌ها متعلق به آن در سال ۱۳۲۰ قمری بر آستانه مقدسه حضرت رضا (ع) وقف کرد تا بخشی از عواید و درآمد این موقوفه به اختیار متولی مسجد گوهرشاد و با اطلاع و استحضار فراش‌باشی کل پنج کشیک، صرف روضه‌خوانی در ماه مبارک رمضان در شبستان گرم، جنب کشیک‌خانه این مسجد شود.

وقف ۱۱ باب دکان برای روشنایی حرم در شب‌های قدر و لیالی متبرک

موقوفه‌های ویژه قلب رمضان شب‌های قدر، از پرفضیلت‌ترین و پر راز و رمزترین شب‌ها در گردونه زمان است که از این شب با عنوان «قلب رمضان» یاد می‌شود. نیک‌اندیشان بارگاه نورانی شمس الشموس (ع) هم نگاه خاصی به این ایام در ماه رمضان داشته‌اند. مرحوم «مرتضی قلی بیگ»، یکی از این واقفان است که ۱۱ باب دکان در مشهد را در سال ۱۰۸۲ قمری بر حرم مطهر رضوی وقف کرد تا درآمد آنها صرف روشنایی این روضه منوره در لیالی متبرکه همچون شب‌های قدر شود. اجرای این وقف‌نامه بدین شرح است: در این شب‌های خاص که ابواب(درهای) آن آستان ملائک پاسبان مفتوح است، خدام ذوی‌الاحترام هر شب ۹ عدد شمع مومی را شامل شش عدد در شرفه‌های مشرفه ضریح مبارک، یک عدد در شمعدان صفه بالای سر مبارک، یکی در شمعدان صفه پس پشت مبارک و دیگری در شرفه شریفه درِ طلا نصب کنند.

وقف‌نامه برای روشنایی حرم در شب‌‌های رمضان ۱۱۴۷ صفویه

«میرزا ابواحسن صاحب نسق» هم رقباتی را در سال ۱۱۲۹ قمری در چناران وقف کرده که بخشی از عواید آن به تعزیه‌داری در بیست و یکم ماه مبارک رمضان اختصاص داشته است.

وقف یک رشته قنات برای روضه‌خوانی در شب شهادت امام علی

مرحوم میرزا محمد حسین حسینی ملقب به «عضدالملک»، از دیگر خیرانی است که نامش در فهرست بلندبالای واقفان آستان قدس رضوی به چشم می‌خورد. او شش دانگ یک رشته قنات مشهور به اراضی چهارطاقی موسوم به حسین‌آباد را با اراضی آن در سال ۱۲۷۴ قمری بر بارگاه حضرت رضا (ع) وقف کرد تا یک سهم درآمد آن، صرف تعزیه‌داری سالروز شهادت امام علی(ع) در روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان در درب مبارک حرم مطهر (نه در جای دیگر) و همچنین شام خدام والامقام و روضه‌خوان در کشیک‌خانه مبارکه خدام در این شب شود.

وقف‌نامه برای روشنایی و چراغانی شب میلاد امام حسن در سال ۱۳۳۲ قمری

وقف برای تأمین سوخت حرم در ماه رمضان

در این بین، بانوی خیراندیشی همچون مرحومه «شهربانو بیگم» هم نگاه ویژه‌ای به ایام رمضان به ویژه شب‌های قدر داشته است. او شش‌دانگ مزرعه ده مظفر را در سال ۱۲۱۳ قمری بر حرم مطهر حضرت رضا (ع) وقف کرد تا علاوه بر سوخت حرم مطهر و مسجد جامع گوهرشاد، بخشی از درآمد آن در ماه مبارک رمضان و شب‌های جمعه و لیالی قدر، صرف سوخت و روشنایی مسجد بالا سر مبارک شود به گونه‌ای که دو چراغ تا صبح روشن باشد.

وقف‌نامه شهربانو بیگم برای روشنایی حرم در ماه رمضان ۱۲۱۳

همچنین مرحوم «سلطان حسین میرزا نیرالدوله» در سال ۱۳۱۶ هجری قمری، رقبات عدیده‌ای مثل دکان در نیشابور را بر بارگاه ملکوتی رضوی وقف کرد تا درآمد این موقوفات برای مصارف مختلفی از جمله روشنایی حرم مطهر و روضه‌خوانی به شرح مندرج در وقف‌نامه هزینه شود. در این بین، بخشی از درآمد این موقوفه باید همه ساله برای روضه‌خوانی در بعدازظهر سه روز قدر (۱۹، ۲۱ و ۲۳ ماه مبارک رمضان) بر سر مقبره واقف و همچنین اهدای مبلغی (برابر با شرایط مندرج در وقف‌نامه) به فقرای زوار و غیرزوار، سادات و غیرسادات مستحق در روز بیست و سوم رمضان در همین مکان صرف شود.

  منبع: مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی
       لینک مستقیم   :   http://mobasherin.ir/shownews.aspx?id=68526