مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی

به گزارش مبشرین به نقل از ایکنا؛ پانزدهمین دوره همایش تجلیل از بانوان قرآن‌پژوه با یک سال تأخیر، در آذرماه امسال با محوریت «قرآن و امام جواد (ع)» در مشهد مقدس برگزار می‌شود. طی این همایش هرساله از تعدادی از بانوان در عرصه‌های مختلف قرآنی چون حفظ، قرائت، هنر و پژوهش در بخش ملی و بین‌الملل تجلیل به عمل می‌آید؛ در همین راستا با «فاضله میرغفوریان»، پژوهشگر قرآنی و مدرس دانشگاه درباره پیشینه پژوهشی و کیفیت فعالیت‌های قرآنی بانوان قرآن‌پژوه به به گفت‌وگو پرداختیم که متن آن در ادامه از نظر می‌گذرد:

 در ابتدا خودتان را معرفی بفرمایید. فعالیت قرآنی شما از چه سالی آغاز شد و مشوّق شما در این مسیر که بود؟

بنده متولد سال ۱۳۵۱ در تهران هستم. عموی بنده که پدر شهید هم بودند و مرحوم شدند، حدود سال ۶۸ در منزلشان کلاس حفظ قرآن برگزار می‌کردند. از همانجا کار قرآنی را شروع کردم و در آن جلسات به حفظ قرآن پرداختم. بعداً فعالیت قرآنی‌ام در دانشگاه تداوم پیدا کرد و مرتباً در مسابقات دانشگاه شرکت می‌کردم. از مقطع ارشد هم رشته تخصصی‌ام قرآن کریم بود.

لطفا درباره سوابق علمی و آثار پژوهشی‌تان توضیح بفرمایید.

حدود ۵ سال در شورای فرهنگی اجتماعی زنان در بخش اطلاعات و آمار همکاری داشته‌ام و در وب‌سایت آن مجموعه با عنوان «زنان جهان اسلام» در حیطه موضوع زنان و قرآن فعالیت‌هایی انجام دادم. در آن پایگاه آیات مربوط به زنان را استخراج می‌کردیم و بر اساس تفاسیر نمایه‌سازی می‌کردیم. بعد هم در دانشگاه حدود سال ۹۱ یک طرح قرآنی جامع برای دانشگاه به عنوان یک پروژه پژوهشی انجام دادم. آن کار در حیطه معاونت پژوهشی پردیس خواهران دانشگاه امام صادق(ع) بود.

بنده با توجه به رشته تخصصی‌ام که «تفسیر» است، چند سالی است که در این رشته تدریس می‌کنم. مضاف بر آن، در حال حاضر مشغول انجام چند کار تحقیقاتی در همین زمینه هستم. بیشتر سعی کردم کارهای تلفیقی قرآنی انجام دهم. مثلاً مباحث قرآنی را با موضوعات روان‌شناسی و تربیتی تلفیق کنم.

 به نظر شما مراسماتی که برای تکریم از بانوان قرآن‌پژوه برگزار می‌شود، چه تأثیری بر افزایش انگیزه جامعه قرآنی، به‌ویژه بانوان قرآن‌پژوه خواهد گذاشت؟

اگر صرف برگزاری مراسم باشد و در دنباله آن اقدامی صورت نگیرد، حداقل تأثیر را خواهد داشت ولی در حاشیه این مراسم‌ها آشنایی با شخصیت‌ها و مراکز قرآنی اتفاق می‌افتد که به نظرم این بخش مهم‌تر است؛ یعنی در حاشیه این همایش می‌توان به شرکت‌کنندگان اطلاعات داد که در کجا می‌توانند فعالیت پژوهشی داشته باشند و در کجا می‌توانند در حیطه انس با قرآن یا تدبر در قرآن فعالیت کنند. به نظرم آنچه در حاشیه این نشست‌ها اتفاق می‌افتد، بسیار مهم و حائز توجه است و نباید از این موضوع غافل شد.

 نحوه آشنایی شما با همایش بانوان قرآن‌پژوه چگونه بود؟ شرکت در این همایش چه تأثیری بر شما داشت؟

همان زمانی که در شورای فرهنگی اجتماعی زنان مشغول بودم، به دلیل کاری که داشتم و در حوزه اطلاع‌‌رسانی فعالیت می‌کردم با همایش بانوان قرآن‌پژوه آشنا شدم. همچنین همکاران ما در دانشگاه امام صادق(ع) به تناوب به عنوان بانوی قرآن‌پژوه برتر در این همایش معرفی شده‌اند و از آن جهت هم آشنایی داشتم. بنده هم یک‌بار در همایش شرکت کردم و با شرایط آن آشنا شدم.

در همان همایش با پژوهشگرانی آشنا شدم که توانستند به من ایده بدهند و در سال‌های بعد هم با آنان ارتباط داشته باشم. همچنین نوع پژوهش‌هایی که در همایش ارائه شد توانست به من ایده بدهد که چگونه می‌توان پژوهش‌های قرآنی بهتری ارائه داد.

 آیا این نوع تشویق‌ها و تکریم‌ها کافی است؟ خود شما چه پیشنهادهایی دارید؟

فکر می‌کنم این همایش‌ها لازم است اما کافی نیست. به نظر می‌رسد ایجاد یک هسته منسجم و جلسات تخصصی‌تر بین پژوهشگران ضروری است؛ چراکه این همایش‌ها یک همایش عمومی است و افراد در سطوح مختلف آشنایی با قرآن در آن شرکت می‌کنند. اگر از همایش اصلی به صورت اقماری یک‌سری همایش‌های تخصصی‌تر منشعب شود و افرادی که در حوزه‌های مختلف فعالیت قرآنی می‌‌کنند، به شکل منسجم‌تر در قالب هسته‌های مرکزی با هم ارتباط داشته باشند و فعالیت‌های قرآنی کشور به صورت شبکه هدایت شود، نتایج بهتری خواهد داشت.

در حال حاضر هر کدام از ما در مؤسسات یا دانشگاه‌ها به صورت جداجدا و منفک از هم فعالیت قرآنی می‌کنیم. هرچند این امر در جای خود خوب است و ثمراتی در پی دارد اما اگر این کارها با هم اتصال یابد و شبکه‌ای ایجاد شود، تأثیرات کار بیشتر خواهد شد و به صورت تصاعدی بر جامعه اثر می‌گذارد. اکنون تأثیر کارهای قرآنی بر سطح جامعه به آن معنا که انتظار می‌رود، مشاهده نمی‌شود و این به دلیل شبکه‌ای نبودن فعالیت‌هاست؛ چراکه هر پژوهشگر به شکل فردی کار می‌کند و تا زمانی که این فعالیت‌های متفرد جمع نشود، منجر به تغییر در جامعه نخواهد شد.

پیشنهادم ایجاد یک‌سری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی به دنبال برگزاری این همایش عمومی است. مسئولین برگزاری این همایش اطلاعات زیادی در رابطه با بانوان قرآن‌پژوه در اختیار دارند که می‌توانند با ایجاد هسته‌های تخصصی، پژوهشگران را به هم متصل کنند.

 حوزه‌های مغفول‌مانده در زمینه فعالیت‌ قرآنی در کشور کدام حوزه‌هاست که بانوان قادر باشند نسبت به آن ورود پیدا کنند؟

مسئله نخست بحث حیطه «قرآن و خانواده» یا «قرآن و زن» و بحث‌های تربیتی مثل روابط بین فردی در داخل خانواده است. به نظرم درباره این مسائل به صورت تلفیقی کار نشده است. سوای این موضوعات، در رابطه با استخراج مفاهیم روان‌شناختی از قرآن، یعنی ریشه‌یابی مفاهیم روان‌شناسی در قرآن کریم خیلی کم‌کار شده است. باید از کارهای پایه عبور کنیم و به سمتی برویم که مطالعات قرآنی تلفیقی شوند.

 به نظر شما انس بیشتر با قرآن کریم چگونه حاصل می‌شود؟

به هر حال مأوای اولیه حفظ قرآن خانواده است. اگر بخواهیم یک آموزشی را شروع کنیم، باید از آموزش مادران استفاده کنیم؛ یعنی کسانی که فرزندانی در سنین پایین دارند. به نظرم مأنوس کردن افراد جامعه با قرآن باید از طریق مأنوس کردن مادران با قرآن ایجاد شود؛ چراکه تا مادران با قرآن انس نداشته باشند، هیچ تأثیری بر فرزندان ایجاد نخواهد شد. نباید توقع داشته باشیم بدون انس والدین با قرآن، به ویژه مادران، فرزندان با قرآن مأنوس شوند.

 به عنوان یک بانوی قرآن‌پژوه چه میزان با جامعه ارتباط دارید؟ اساساً چه رابطه‌ای میان معرفت به قرآن و پایبندی و مسئولیت نسبت به جامعه باور دارید؟

در نظامی که اسلام درباره زندگی فردی و اجتماعی برای ما تعریف کرده است، بخش مهم آن مربوط به زندگی اجتماعی و تأثیر و تأثّرات در حوزه جامعه است. به نظرم توجه به جامعه بخش مهمی از نقشه‌ای است که اسلام برای زندگی ترسیم می‌کند. به هر حال خودسازی فردی نهایتاً باید منجر به تأثیرات مثبت بر روی جامعه شود.

قاعدتاً هر کس به هر مقداری که از قرآن معرفت می‌گیرد، به همان میزان مسئول است. بنده نیز هر مقدار که از قرآن می‌فهمم، مکلَّف هستم به همان میزان عمل کنم و به همین دلیل احساس می‌کنم به هر اندازه که از قرآن بیشتر می‌فهمم، مسئولیت و تکلیفم نسبت به قرآن بیشتر می‌شود و باید بیش از پیش پاسخگو باشم؛ این پاسخگویی هم در قبال خداوند و هم در قبال جامعه است.

 توصیه قرآنی شما به عنوان یک پژوهشگر قرآنی به کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند چیست؟

چیزی که زیاد به شاگردانم می‌گویم این است که کمیت دانستن تعداد تفاسیر از آیات زیاد اهمیت ندارد؛ یعنی اینکه تفسیر چند آیه از قرآن را بدانم، چندان مهم نیست بلکه کیفیت مهم است؛ به بیان دیگر شاید با درصد کمی از قرآن آشنایی داشته باشم اما اینکه چه میزان به قرآن عمل می‌کنم و چقدر آموخته‌های خود را به دیگران می‌آموزم و انتقال می‌دهم، اهمیت دارد. به اندازه‌ای که مکلفم بیاموزم و به همان میزان، مکلفم که بیاموزانم و تعلیم بدهم.

 ماندگار کردن فعالیت‌ها قرآنی و راه انگیزه‌بخشی برای نسل‌های بعد چگونه میسر است؟

آنچه باعث می‌شود فعالیت قرآنی بماند و به نسل‌های قرآنی انتقال پیدا کند، یعنی آنها هم انگیزه پیدا کنند به سمت قرآن بروند، فقط عمل است؛ یعنی آن آثاری که از ما مشاهده می‌کنند، انگیزه‌‌بخش می‌شود تا دیگران هم این فعالیت‌ها را داشته باشند؛ وگرنه اگر رفتاری که باید ناشی از قرآن باشد از ما مشاهده نکنند نه‌‍تنها تشویق نمی‌شوند بلکه حتماً عکسش اتفاق می‌افتد و جامعه هر روز از قرآن دورتر می‌شود.

 به نظر شما مهم‌ترین مانع فعالیت قرآنی بانوان چیست؟
هیچ مانعی احساس نمی‌کنم. به نظر می‌رسد فعالیت قرآنی به حداقل امکانات و تجهیزات نیاز دارد. در نظام اسلامی شرایط برای انتقال این فرهنگ وجود دارد. به نظرم بیشتر موانع مربوط به انگیزه‌های نفسانی خود ماست که می‌تواند مانع ایجاد کند والا انتقال فرهنگ قرآنی ملزومات خاصی نمی‌خواهد.

  منبع: مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی
       لینک مستقیم   :   http://mobasherin.ir/shownews.aspx?id=42285