به گزارش مبشرین به نقل از ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصفر جبرئیلی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی امروز ۱۴ آبان در نشست علمی رابطه کلام و عقائد با نظام اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره چرایی انتخاب این موضوع برای بحث گفت: طرح این گونه مباحث سبب می‌شود تا کلام اسلامی از حالت انتزاع خارج شده و ورود به ابعاد مختلف اجتماعی داشته و با زندگی روزمره مردم در تماس باشد.
وی با بیان اینکه علم کلام می‌تواند باعث پویایی و به حرکت در آوردن مخاطبان و گویایی دانش کلام باشد، بیان کرد: این بحث را به میان کلام و نظام اسلامی را تبیین می‌کند، لذا باید مفهومی از هر دو را داشته باشیم؛ علم کلام به علمی که درباره عقائد اسلامی بحث می‌کند، می‌گویند و نظام اسلامی نیز مجموعه فراگیر متشکل از نهادهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، حقوقی و ... است که قوای سه گانه از اجزای اصلی و روشن آن است.
جبرئیلی با اشاره به روایتی از فضل بن شاذان از امام صادق(ع) و در نهایت از امام علی(ع) مبنی بر اینکه «الاسلام و السلطان العادل اخوان توامان لا یصلح واحد منهما الا بصاحبه فالاسلام اس و السلطان العادل حارس و ما لا اسّ له فمنهدم و ما لا حارس له فضائع فلذلک اذا رحل قائمنا لم یبق اثر من الدنیا» تصریح کرد: این روایت رابطه میان سلطان عادل و اسلام را بیان فرموده است.
وی افزود: پیامبر به عنوان آخرین پیامبران؛ اقدام به نظام‌سازی کرد و نظام نبوی بر دو پایه استوار بود؛ اول عقائد و اندیشه‌ها زیرا حکومت باید مبانی اندیشه خود را از آموزه‌های اعتقادی بگیرد و برای آموزش عقائد به جامعه طرح داشته باشد، زیرا وظیفه تزکیه و تعلیم کتاب و حکمت بر دوش رهبر الهی است.
جبرئیلی با بیان اینکه دومین پایه نظام نبوی، نیروی انسانی است، بیان کرد: گویا و پویا بودن علم کلام و عقائد به این معناست که بتواند در جامعه حضور یابد به گونه‌ای که نیروهای انسانی کارآمد و توانمند برای اداره حکومت دینی تربیت کند؛ نیروهایی که مومن به خدا و خداترس باشند.
این محقق و کارشناس دینی با بیان اینکه در علم کلام، شئون پیامبر در بعد فردی، نبوی و حکومتی تبیین می‌شود، اظهار کرد: اینکه فرموده‌اند ولایت فقیه استمرار حرکت انبیاء الهی یا همان ولایت پیامبر است، بخش بارز شأن حکومتی است.
جبرئیلی با بیان اینکه برای تعیین نسبت علم کلام و نظام اسلامی فعلی ما باید عمدتا به فرمایشات رهبری و امام مراجعه کنیم بیان کرد: در بعد اثرگذاری و نقش کلام بر انقلاب اسلامی باید بیان کنیم که آرمان انقلاب و نظام، ایجاد جامعه اسلامی است، چون در جوامع غیردینی یا برای سکولار کردن مردم برنامه‌ریزی و هزینه می‌شود یا در برابر متدین کردن مردم بی‌تفاوت هستند، ولی در حکومت دینی تلاش در راستای با ایمان کردن مردم است.
جهانشمولی اسلام
وی با اشاره به جهانی بودن پیام انقلاب اسلامی با بیان اینکه جهانشمولی اسلام اقتضاء می‌کند تا پیام انقلاب جهانی باشد، ادامه داد: تامین دین و دنیای مردم جزء اقتضائات نظام اسلامی است و باید برای هر دو برنامه داشته باشد.
جبرئیلی همچنین با اشاره به تغییر نگاه مردم نسبت به حکومت دینی عنوان کرد: ویژگی‌های مقام نبوت و امامت موجب شده است تا آن ذوات مقدسه الگوی مردم باشند و براین اساس نگاه به حاکمان جامعه اسلامی نیز در نزد مردم تغییر می‌کند و همان مردمی که فساد در حکومت شاهی را امری طبیعی می‌دانند، کمترین فساد در نظام اسلامی را بر نمی‌تابند.
میرایی باطل
وی با اشاره به نقش نظام اسلامی در مواجهه با عقائد افزود: محوریت خدا به عنوان تنها حق مطلق و میرایی و زوال‌پذیری باطل سبب می‌شود تا در نظام اسلامی ما به هیچ الگوی دیگری از نظام‌های دیگر اعتماد نکرده و الگو نگیریم که مبنای نه شرقی و نه غربی متخذ از این مسئله است.
جبرئیلی عنوان کرد: توجه به سنت‌های الهی در تصمیم‌گیری و سیاست‌های کلان از دیگر مواردی است که در الگوی پیشرفت مطرح شده و رهبری نیز در روز گذشته افول آمریکا به عنوان باطل را جزء سنت الهی برشمردند البته باطل محو کامل نمی‌شود، ولی از بین می‌رود.
این محقق با اشاره به نقش نظام در زمینه کلام بیان کرد: نظام موظف است و تلاش و زمینه‌سازی می‌کند تا دین به درستی معرفی شود، همچنین نظام باید برای تعمیق باورها و اندیشه‌های اسلامی تلاش کند و زمینه را برای رفع موانع فهم اعتقادات فراهم کند.
جبرئیلی اظهار کرد: از دیگر وظایف نظام تدوین دانشنامه‌های کلان، تولید نرم‌افزارهای مختلف، نشریات علمی و تخصصی است که بعد از انقلاب واقعا گسترده شده است؛ احیاء تراث و آثار گذشتگان مانند سیدمرتضی و شهیدین و مفید و ... نیز که از قبل بوده و نظام اسلامی هم به توسعه آن موظف است، همچنین ایجاد و توسعه مراکز مختلف علمی و پژوهشی و دانشگاهی و ... از دیگر کارهاست.
توسعه توحیدمحوری
وی افزود: تدوین متون آموزشی و تلاش برای تبیین مبانی تمدن اسلامی و تبیین نظام‌ها و ساختارهای قرآنی، معرفی تشیع به غرب، تاسیس الهیات اسلامی و توسعه توحید محوری در جامعه از دیگر وظائف است.
این محقق با اشاره به آسیب‌های وارد شده به کلام در پرتو نظام اسلامی بیان کرد: جایگزین شدن عاطفه و احساس به جای استدلال و عقلانیت و محوریت مناسک به جای اصول و آموزه‌ها از جمله این آسیب‌ها است همان‌طور که برای ۹ ربیع در جایی دیدم که برنامه‌ریزی کرده‌اند؛ توسعه این مناسک می‌تواند به تفکر و عقلانیت در جامعه ضربه بزند.
وی تاکید کرد: همچنین توجه زیاد به فقه و عمل و کم شدن توجه به تفکر که در دوره صفویه نیز این آسیب وجود داشت از دیگر مواردی است که به عنوان آسیب مطرح است، همچنین واگذاری تربیت و کم شدن داغدغه تربیت فرزندان توسط والدین به نهادها زیرا به مدرسه اعتماد شده و واگذار می‌کنند.