مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی

به گزارش مبشرین به نقل از ایکنا، چندی پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسئولان و دست‌اندرکاران حج امسال، حج را یک ظرفیتبی نظیر معنوی و اجتماعی و بهترین موقعیت برای ابراز عقیده وبیان موضع امت اسلامی دانستند و با تأکید بر اینکه ما حوادث فاجعه بار حج ۹۴ را هیچ‌گاه فراموش نخواهیم کرد، فرمودند: مطالبه جدی و همیشگی جمهوری اسلامی، حفظ امنیت و عزت ورفاه و آسایش همه حجاج بویژه حجاج ایرانی است و امنیت حج نیز برعهده آن کشوری است که حرمین شریفین در اختیار او قراردارد.
معظم‌له همچنین موضوع برائت از مشرکان را فرصتی برای اعلام مواضع در موضوعات مورد قبول امت اسلامی دانستند و فرمودند: یکی از موضوعات قضیه مسجدالاقصی و قدس است که این روزها به علت گستاخی و وقاحت و خباثت رژیم غاصب وجعلی صهیونیستی، بیشتر از قبل مطرح و مورد توجه است و دلامت اسلامی به یاد مسجدالاقصی می‌تپد.
به منظور تبیین بهتر این منویات و موضوعات پیرامون مسئله حج به سراغ آیت‌الله استاد سیدمهدی هادوی تهرانی مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم رفتیم و لحظاتی را با او به گفت‌و‌گو نشستیم که متن آن به شرح ذیل است:

به عنوان مقدمه بحث بفرمایید حضور در حج از لحاظ سیاسی و مذهبی چه اهمیتی دارد؟
حج یکی از فرائض بزرگ الهی است که به عنوان یکی از ضروریات دین اسلام همه کسانی که با اسلام آشنایی دارند از آن مطلع هستند؛ به گونه‌ای که اگر کسی آن را انکار کنند، این کار مستلزم انکار نبوت و در واقع او را از دین خارج شده می‌خوانند. این عمل عبادی به تعبیر قرآن کریم از منافع بسیاری برخوردار است؛ هم منافع فردی، اجتماعی، دنیایی و هم آخرتی. در ناحیه منافع فردی کسی که به حج مشرف می‌شود از نظر معنوی فرصتی برای بازسازی زندگی خودش پیدا می‌کند. کسی که اعمال حج را انجام می‌دهد به تعبیر روایات پس از حج به منزله کسی است که از مادر متولد شده و گناهانش را بخشیده‌اند. پرونده اعمال او پاک شده و فرصت مجددی برای یک زندگی بهتر برای او فراهم می‌شود. حج در یک غوغایی که جمعیت زیادی آن را فراگرفته و خداوند همه کسانی را که توان حج دارند را به این صحنه پرفضیلت دعوت کرده است. این اتفاق هم به تعبیر قرآن کریم در روزهای مشخصی انجام می‌شود، در نتیجه حج همواره همراه با یک ازدحام و جمعیت برخلاف نوع عبادت‌ها که در ادیان مختلف وجود دارد و می‌بایست در سکوت و فراغت اتفاق بیفتد حج در یک ازدحام انجام می‌شود. در واقع انجام این اعمال در آن ازدحام تمرینی است برای اینکه انسان در غوغای دنیا از یاد خدا غافل نشود و توجه‌اش نسبت به خدا در همه حالات به منصه ظهور برسد.
حج بنابر آنچه که در روایات آمده و تجربه هم نشان می‌دهد روزی انسان در زندگی دنیا را افزایش و سلامت انسان را تأمین می‌کند، بنابراین در بعد فردی هم منافع مادی و هم منافع معنوی در حج فراوان است؛ در بعد اجتماعی حج منافع مادی دارد و فرصتی است برای ارتباط مسلمانان در زمینه‌های اقتصادی، تجاری. فرصتی است برای کسب درآمد که درآمدهای زیادی از این طریق برای عربستان محقق می‌شود. از طرف دیگر حج بزرگ‌ترین همایش دینی است که در آن همه اقوام و ملل از تمام سرزمین‌های جهان چه سرزمین های اسلامی و چه سرزمین‌های غیراسلامی حضور پیدا می‌کنند؛ فرصتی است برای طرح مسائل جهان اسلام و شناخت مشکلاتی که در جهان اسلام وجود دارد و همچنین زمینه حل این مشکلات و تحقق امت واحده اسلامی را فراهم می‌آورد. البته همه این منافع در صورتی تحقق پیدا می‌کند اشخاصی که به حج می‌روند ضوابط مربوط به حج را رعایت کنند تا منافع فردی حج محقق شود.
از طرفی دیگر، آن کسانی که مدیریت حج را برعهده دارند طوری عمل کنند که منافع اجتماعی و عمومی حج تحقق یابد که اگر این‌ها در کنار هم قرار گیرد به تعبیر قرآن کریم حج منافعی دارد که اصلاً قابل احصا نیست. همچنین حج فرصتی است برای وحدت امت اسلامی و این بزرگ‌ترین دستاورد در فرهنگ سیاسی اسلام است که امت اسلامی با تمام اختلاف سلیقه‌ها، مذاهب، تفسیرهای گوناگونی که از دین دارند، تفاوت‌های نژادی، زبانی و فرهنگی که با هم دارند در یک صف واحد برای حمایت و صیانت از مفاهیم ارزش‌های اسلامی قرار دارند و این بزرگ‌ترین دستاورد سیاسی حج محسوب می‌شود.

همان‌طور که می‌دانید عربستان در فاجعه منا هنوز ایرانی‌ها را مقصر می‌داند و طلبکارانه برخورد می‌کند. با توجه به این روحیه و برخورد نامناسبی که عربستان در فاجعه منا داشت دیپلماسی رسمی(وزارت خارجه) و دیپلماسی عمومی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی باید به چه نحوی عربستان را نسبت به این فجایع، جنایت‌ها و اصرار بر روحیه طلبکارانه پاسخگو کنند؟
مسئله منا در واقع بازگشت مستقیم به سوء مدیریت مدیران حج یعنی کشور عربستان دارد. این مسئله‌ایاست که با توجه به تجربه موجود در سال‌های گذشته که همواره شبیه این اتفاقات را شاهد بودیم هیچ‌گاه چنین فاجعه‌‎ای رخ نمی‌داد که در خصوص عمدی بودن هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اما اگر عمدی هم در کار نبوده قطعاً سوء مدیریت وجود داشته که به موقع نتوانستند راه‌ها را باز کنند، به موقع نتوانستند کمک و امداد را انجام بدهند و در نتیجه جمعیت زیادی مظلومانه در حالی که محرم بودند به آن شکل به شهادت رسیدند. این مسئولیت سنگینی است که باید دولت عربستان قبول و اعتراف کند که لااقل مدیریتش در این موضوع کاملاً با اشکال مواجه بوده است.

دو مقوله در این راستا وجود دارد؛ یکی اینکه چرا اصلاً جمهوری اسلامی ایران پس از یک سال غیبت در حج در این مراسم معنوی سیاسی شرکت می‌کند و چرا جبهه عربی غربی عبری از حضور زوار ایرانی در حج نگران هستند؟
به طور کلی حضور جمهوری اسلامی ایران در حج همچون نمادی از حضور تفکر مکتب اهل‌بیت(ع) از یک سو و تفکر اسلام ناب محمدی(ص) از سوی دیگر است که البته هر دو در واقع دو عبارت دارند یک حقیقت و واقعیتند. هم تندروهای سلفی و تکفیری به شدت از این حضور ناراحت هستند و این حادثه جدیدی نیست. مدت‌ها این‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند تا به نحوی از حضور ایرانی‌ها در حج جلوگیری کنند. از طرفی دیگر حضور ایران در حج چون باعث احیای مباحث اصلی جهان اسلام از جمله مسئله مقاومت و مسئله فلسطین می‌شود برای کشورهایی که در این مسئله زیان می‌بینند یعنی اسرائیل و متحدانشان بسیار نگران‌کننده است که ایران با حضور خودش در حج تفکر مبارزه و مقاومت در برابر صهیونیسم و استکبار جهانی را در بین امت اسلامی توسعه می‌دهد.

به عنوان سوال بعدی بفرمایید حضور زائران ایرانی در این مناسک چه اثراتی خواهد داشت؟
حضور زائر ایرانی در حج به واقع همان حضور تفکر انقلابی اسلامی شیعی در صحنه حج است که باعث می‌شود مفاهیم انقلاب اسلامی و مفاهیم مکتب اهل‌بیت در میان امت اسلامی توسعه پیدا کند. تعداد کسانی که در سال‌های گذشته به واسطه ارتباط با زائران ایرانی و یا در تعامل با بعثه جمهوری اسلامی ایران به مکتب اهل‌بیت توجه پیدا کردند و پیرو این مکتب شدند در سرزمین‌های اسلامی فوق‌العاده زیاد است و بعضی از این‌ها در بعضی از کشورها برای خودشان سازمان‌ها، مؤسسات و نشریاتی را ایجاد کردند و در واقع جنبش‌هایی در آن کشورها با مبدأیت و آغاز حج شکل گرفته حتی جنبش‌های بسیار مهمی که امروز ما آن‌ها را بسیار می‌شناسیم و در مورد آن‌ها صحبت می‌کنیم. در وهله اول بخشی از این‌ها در حج منعقد شده از جمله جنبش مهم حزب‌الله که سال‌هاست افتخار مقاومت می‌باشد. جرقه اولیه آن در سال‌های اولیه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در بعثه جمهوری اسلامی ایران زده شده و حرکت‌های مختلفی که حالا بعضی از آن‌ها شاید بعدها بیشتر شناخته خواهند شد. این حرکت‌های بزرگ در حج شکل گرفتند و آغاز شدند و بعد در سرزمین‌های خودشان ادامه حیات پیدا کردند و تبدیل به جنبش‌های بزرگتری شدند. بنابراین حضور جمهوری اسلامی ایران یک حضوری است که برای استکبار جهانی به صورت کلی چه در قالب صهیونیست و چه در قالب کشورهای مرتجع و نظام‌های وابسته به استکبار جهانی یک حضور خطرناک محسوب می‌شود. آن‌ها نگران حضور مردم ایران هستند؛ حضور مردمی به اعتراف مسئولان عربستان که نماینده شاخص ارزش‌ها و آداب اسلامی محسوب می‌شوند.
من یادم نمی‌رود شاید حدود ۱۰ سال پیش با مسئول بین‌الحرمین شریفین دیداری در ایام حج داشتم و خود ایشان به من گفت من برخورد کردم با مقاله‌ای که چهل سال پیش از آن منتشر شده بود و نویسنده آن مقاله یک شخصیت سعودی بود که از زائران ایران به عنوان کسانی که چقدر آداب و ادب را در اعمال حج رعایت می‌کنند تمجید می‌‎کرد. به تعبیر رئیس بین الحرمین شریفین در آن زمان جمهوری اسلامی و مردم ایران همواره به عنوان برجسته‌ترین نمایندگان اسلام در صحنه حج شناخته شده بودند و این حضور همراه با رعایت جنبه‌های اخلاقی مردم ایران حضوری است که برای کسانی که با ارزش‌های انقلاب اسلامی در تضاد هستند و این ارزش‌ها را برای خودشان خطرناک می‌بینند مایل نیستند که ایران در این صحنه حاضر باشد.

یک ابهامی که در میان مردم وجود دارد این است که چرا عربستان شرایط ایران را برای حضور در حج پذیرفت؟
ببینید! عربستان ناچار است با حضور مسلمانان در حج موافقت کند و این یک ضرورت است. چون به هر حال آن‌ها مدعی هستند که ما مدیریت حج را برعهده داریم و خادم الحرمین شریفین هستیم. بنابراین به واسطه این مسئولیت تحت فشار افکار عمومی جهان اسلام هر مسلمانی که تمایل به حضور در حج دارد را بپذیرند، البته به این معنا هم نیست آن‌ها به راحتی هرکسی را می‌پذیرند، اما به هر حال این فشار عمومی وجود دارد. از طرف دیگر پیروزی‌های جمهوری اسلامی ایران در صحنه‌های سیاسی و مقاومت در منطقه، عراق، سوریه، باعث شد که در واقع عربستان در شرایط فعلی ناچار بشود که در برابر ایران این پذیرش را داشته باشد که زائران ایرانی نه تنها بپذیرد بلکه نسبت به دو سال قبل بر سهمیه آن‌ها افزایشی را قرار دهد و حتی متن توافق نامه‌ای که میان ایران در سال جاری و دولت عربستان منعقد شد را وقتی آقای قاضی عسکر از پشت تلفن برای من قرائت کردند ادبیاتی که عربستان سعودی نسبت به ایران و زائران ایرانی به کار برده برایم جالب بود و گفتم این ادبیات، ادبیاتی است که لااقل در حد اطلاع بنده نظیر نداشته و امسال تعبیراتی که در آن متن آمده تعبیراتی است که نشان می‌دهد دولت عربستان ناچار شده عظمت مردم ایران و نظام جمهوری اسلامی ایران را بپذیرد. آن چنان آن تعبیرات همراه با تکریم و بزرگداشت بوده که همچنان گفتم در طول سال‌های بعد از انقلاب و شاید قبل از انقلاب هم هرگز چنین اتفاقی را نمی‌بینیم که این نوع ادبیات را سعودی‌ها در مواجهه با ایران به کار ببرند. در واقع حضور مردم ایران در این صحنه حضوری افتخارآمیز بوده و ما ان شاالله امیدواریم دولت عربستان به تمام تعهدات خودش در مورد زائران ایرانی و تمام زائران حج عمل بکند و حج امسال همراه با آرامش و امنیت به شکل مناسب برگزار شود.

مردم و رسانه‌ها چطور می‌توانند در انتشار پیام اسلام و انقلاب در حج ابراهیمی تلاش کنند؟
حضور مردم در دو بعد بسیار مهم است. البته رفتار عملی آن‌ها که بسیار مهم‌تر از این دو بعد است که نحوه تعامل آن‌ها با سایر مسلمانان در صحنه حج، نحوه حضور آن‌ها در مجامع عمومی در مسجدالنبی یا مسجدالاحرام، نحوه تعامل آن‌ها با مردم در مناطق دیگر چه در مشعر، منا، عرفات و ... ارزش‌های انقلاب اسلامی را نمایان می‌کند که مردم باید در این راستا حرکت کنند. نکته دیگر ارتباط بیانی آن‌هاست با زائران دیگر؛ اینکه ما در هر فرصتی هر زائر ایرانی با هر زائر غیر ایرانی که برخورد می‌کند غیر از اینکه با اخلاق اسلامی با برخورد گرم محبت‌آمیز و برادرانه باید با آن‌ها ارتباط داشته باشد. باید ارزش‌های انقلاب اسلامی و ارزش‌های مکتب اهل‌بیت(علیهم اسلام) را برای آن‌ها تبیین کند. در کنار این نقشی که زائران در صحنه حج و مدیریت جمهوری اسلامی ایران نسبت به این موضوع دارند مجموعه نظام جمهوری اسلامی ایران در قبال این موضوع یک مسئولیت بسیار سنگین دارد. ما در دوره حج که توجهات به مسئله حضور مسلمانان در حج افزایش پیدا می‌کند چه مسئولان سیاسی ما که به شکلی افکارشان به رسانه‌ها منتقل می‌شود در نوع ادبیاتی که به کار می‌برند و در نوع مطالبی که عرضه می‌کنند باید دقت فراوانی داشته باشند که با چه ادبیات، منطق و رویکردی دارند صحبت می‌کنند و این صحبت‌ها چه تأثیری در سایر مسلمانان در دولت عربستان خواهد گذاشت. اگر این امر مورد توجه قرار بگیرد و رسانه و مجموعه مسئولان ابعاد آن را درنظر بگیرند آن موقع سخنرانی‌های پیش از دستور در مجلس یا مطالبی که توسط رسانه‌ها تولید می‌شود قطعاً تأثیر ما در حج و آثار در داخل عربستان و چه در سایر سرزمین‌ها را به مراتب گسترده‌تر خواهد کرد.

به عنوان سؤال پایانی بفرمایید با توجه به قضایای اخیر فلسطین و جهان اسلام، مراسم عبادی سیاسی برائت از مشرکین باید چگونه برگزار شود؟
در بحث برائت از مشرکین همواره سیاست‌هایی وجود داشته و دارد که حرکت‌های جمهوری اسلامی ایران را در صحنه حج محدود کند و زائران ایرانی را در محوطه‌ای محدود قرار دهد و از تأثیر آن در سایر زائران بکاهد اما علی‌رغم این شرایط، علاقه‌مندان جمهوری اسلامی ایران همواره دوست داشتند و دارند که در این فرصت‌ها بیایند و از پیام جمهوری اسلامی بهره ببرند. بنابراین بحث برائت از مشرکین اگر به شکل مناسب خودش انجام و اطلاع‌رسانی و در رسانه‌های داخلی و خارجی در سراسر دنیا بازتاب پیدا بکند قطعاً بخش مهمی در حمایت از مظلومین به صورت کلی به مظلومین جهان به صورت خاص و مظلومین مناطق مختلف از فلسطین، یمن، لبنان، عراق و سوریه خواهد داشت و تأثیر آن را ما بعدها خیلی صریح در صحنه‌های سیاسی و حتی در صحنه‌های نظامی و امنیتی خواهیم دید. ما امیدواریم بعثه جمهوری اسلامی ایران و مسئولین جمهوری اسلامی ایران بتوانند این کار سنگین مدیریت حج را امسال به خوبی انجام بدهند و آنچه شایسته جمهوری اسلامی و حج ابراهیمی است به شکل خوبی تحقق یابد.
مجتبی برزگر

  منبع: مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی
       لینک مستقیم   :   http://mobasherin.ir/shownews.aspx?id=9990