جمعه 10 فروردین سال 1403 Fri, 29 Mar 2024 10:48:20 GMT
کد خبر : 43494       تاریخ : 1397/08/26 12:22:11
ضرورت پرهیز از موازی‌کاری در پژوهش‌های قرآنی

ضرورت پرهیز از موازی‌کاری در پژوهش‌های قرآنی

یک پژوهشگر قرآنی ضمن اشاره به حوزه‌های مغفول‌مانده در عرصه مطالعات قرآنی از جمله رویکردهای بین‌رشته‌ای قرآن و بررسی مطالعات قرآنی مستشرقان، از تمرکز مؤسسات قرآنی بر یک موضوع انتقاد کرد و گفت: در اثر تداوم این رویکرد، برخی از مسائلی که در جامعه امروزی مطرح است، مورد غفلت واقع می‌شود.

به گزارش مبشرین به نقل از ایکنا؛ همایش تجلیل از بانوان قرآن‌پژوه که با یک سال تأخیر، در آذرماه امسال، پانزدهمین دوره آن در مشهد مقدس برپا می‌شود، با محوریت «قرآن و امام جواد (ع)» برگزار خواهد شد. طی این همایش هرساله از تعدادی از بانوان در عرصه‌های مختلف قرآنی، چون حفظ، قرائت، هنر، پژوهشی در بخش ملی و بین‌الملل تجلیل به عمل می‌آید؛ در همین راستا با آمنه شاهنده، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور و پژوهشگر قرآنی گفت‌وگویی داشتیم. وی در این گفت‌وگو ضمن معرفی آثار تألیفی و پژوهشی خود، به ارزیابی کیفیت فعالیت‌های قرآنی بانوان قرآن‌پژوه در کشور پرداخت. متن گفت‌وگو در ادامه از نظر می‌گذرد:

در ابتدا خودتان را معرفی بفرمایید. فعالیت قرآنی شما از چه سالی آغاز شد و مشوّق شما در این مسیر که بود؟

بنده در سال ۱۳۵۷ در شهرستان خوی در یک خانواده مذهبی متولد شدم، از همان ابتدا فعالیت‌های قرآنی‌ام را با تشویق‌های پدر، مادر و پدربزرگ مرحومم آغاز کردم. در مقطع ابتدایی و راهنمایی در آزمون‌ها و مسابقات قرآنی، که در شهرستان و استان برگزار می‌شد، شرکت می‌کردم و رتبه‌هایی را کسب کردم. بحول و قوه الهی تحصیلات دانشگاهی را در رشته الهیات، گرایش علوم قرآن و حدیث ادامه دادم و تا مقطع دکتری به انجام رساندم. در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی هستم.

 لطفا در خصوص سوابق علمی و آثار پژوهشی‌تان توضیح بفرمایید.

بنده در مقطع کارشناسی تربیت معلم قرآن کریم تحصیل کردم. مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری را هم در رشته علوم قرآن و حدیث به انجام رساندم. آثار پژوهشیم شامل چند جلد کتاب است؛ یکی از آنها «معرفت و موانع» است که در سال ۸۵ به نگارش درآمده است و کتاب دیگرم «اخلاق اسلامی، مبانی و مفاهیم» است که تمام دانشجویان رشته‌های مختلف می‌توانند از آن استفاده کنند. دو کتاب «اشتغال زنان از دیدگاه اسلام و غرب» و «تفسیر موضوعی معاد و معادباوری در قرآن و نهج‌البلاغه» را با همراهی چند نفر از همکاران به رشته تحریر درآورده‌ام.

کتاب «صیانت زیارت جامعه کبیره در بوته نقد و تحلیل» اثر دیگرم است که توسط انتشارات کاشمر به چاپ رسیده است. چند عنوان کتاب دیگر هم در دست تألیف دارم که یکی درباره «مطالعات متشرقان در قرآن» و دیگری درباره «رشد و تربیت عاطفی انسان از منظر قرآن و نهج‌البلاغه» است. تمام مراحل نگارش این دو اثر به پایان رسیده است و در حال حاضر زیر چاپ هستند.

در حوزه مقالات نیز مقالات متعددی در نشریات علمی‌پژوهشی داخلی و بین‌المللی منتشر کرده‌ام؛ از جمله این نشریات می‌توانم به مجله بیّنات، بشارت، پژوهش‌های قرآنی، پژوهش در دین و سلامت اشاره کنم. از آن جمله به مقاله «تأثیرات تلاوت و شنیدن آوای قرآن کریم بر سلامت معنوی دانشجویان دانشگاه پیام نور خوی» و مقاله «اعتبارسنجی هوش اخلاقی از منظر آموزه‌های دینی و سنجش آن در دانشجویان دانشگاه پیام نور خوی و مهاباد» می‌توانم اشاره کنم که تهیه آن یک‌سال زمان برد.

به نظر شما مراسماتی که برای تکریم از بانوان قرآن‌پژوه برگزار می‌شود، چه تأثیری بر افزایش انگیزه جامعه قرآنی، به‎ویژه بانوان قرآن‌پژوه، خواهد گذاشت؟

به هر میزان فعالیت‌های قرآنی و دینی را در عرصه اجتماعی ترویج کنیم، مطمئناً تأثیراتش را در تربیت اخلاقی و رفتاری فرزندان در حوزه ارتباطات خانوادگی و اجتماعی مشاهده خواهیم کرد. همان‌طور که می‌دانید رکن اصلی تربیت خانواده مادر است. اگر مادران ارتباط خود را با قرآن و روایات حفظ کنند، مطمئناً تأثیرات آن را در تعامل با فرزندانشان مشاهده خواهند کرد. همین تأثیرات در جامعه نیز ظاهر می‌شوند و از این طریق جامعه می‌تواند به سمت تعالی سیر پیدا کند.

نحوه آشنایی شما با همایش بانوان قرآن‌پژوه چگونه بود؟

با توجه به اینکه بنده در باب نگارش مقاله فعالیت دارم چندین مورد مقاله برای مجلات بینات و بشارت که تحت سرپرستی مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع) در قم هستند، ارسال کردم. همزمان با برگزاری همایش، مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع) رزومه بانوان پژوهشگر قرآنی را جمع‌آوری کرد و تمام آنها بررسی شد و افرادی که می‌توانستند جزو پژوهشگران برتر قرار گیرند، انتخاب شدند.

مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع) از نظر من تأثیر بسیاری در جوان‌ها و تغییر در خلق و خوی جوانان در بستر اجتماع دارد. مقالاتی که در مجلات مؤسسه منتشر می‌شود، مقالات جوان‌پسند هستند و در آنها خواسته‌های جوانان از منظر قرآن و روایات بررسی می‌شود. اگر بتوانیم جوانان‌مان را با این مجلات آشنا کنیم، مطمئناً در سنین بزرگسالی شاخص‌های قرآنی از میان آنها به جامعه معرفی خواهد شد.

شرکت در این همایش چه تأثیری بر افزایش انگیزه شما در حوزه کارهای آتی قرآنی‌ داشت؟

برگزاری سالانه این همایش باعث می‌شود یک دلگرمی بین محققان قرآنی ایجاد شود؛ یعنی این همایش محملی هست که در آن آثار محققین قرآنی عرضه می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد و این یک نوع دلگرمی ایجاد می‌کند تا محققان کارهای بهتری را به منصه ظهور برسانند و در کارهای بعدی با توان بیشتری جلو بروند.

آیا این نوع تشویق‌ها و تکریم‌ها کافی است؟ خود شما چه تشویق‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

این تشویق و تکریم‌ها در نوع خود خوب هستند و انگیزه محقق را بیشتر می‌کنند اما اگر در دانشگاه‌های خودمان فعالیت‌های قرآنی را پررنگ‌تر کنیم و بستری برای انجام پژوهش‌های قرآنی فراهم کنیم، اعمّ از طرح‌های پژوهشی یا مقالات میدانی، مطمئناً تأثیرات بسزایی بر جوانان خودمان ایجاد می‌کنیم.

 نهادهای قرآنی به چه میزان به فعالیت‌های شما توجه دارند و در این زمینه به شما یاری می‌رسانند؟

خوشبختانه از جهت همکاری با نهادهای قرآنی هیچ مشکلی وجود ندارد و هر نهادی به میزان خود ارزش و اهمیت فعالیت‌های قرآنی را می‌داند و به آن بها می‌دهد. البته این بستگی به ارتباط فرد با این نهادها دارد. مؤسساتی که بنده با آنها ارتباط دارم به‌خوبی آثار ما را مورد بررسی و نقد و ارزیابی قرار می‌دهند.

 به نظر شما نقاط ضعف و قوت مراکز قرآن‌پژوهی کشور چیست؟ همچنین راهکارها شما برای بهبود قرآن‌پژوهی در کشور و افزایش تأثیر پژوهش‌های قرآنی در جامعه چیست؟

مراکز قرآن‌پژوهی کشور نقاط قوت زیادی دارند و به پژوهش‌های خود نگاه عمقی دارند، نه سطحی. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که اکثراً حول محور یک موضوع کار می‌کنند و برخی مسائلی که در جامعه امروزی مطرح است، مورد غفلت واقع می‌شود؛ به عنوان مثال این مسئله که معنویت و معنویت‌درمانی چه ثمراتی در جهت حل مشکلات فردی و اجتماعی به بار خواهد آورد، به‌خوبی تبیین نشده است.

اولین راهکار این است که ارزش و مقام پژوهش‌های قرآنی را نشان دهیم و در جامعه مطرح کنیم، سپس امکاناتی را در اختیار این افراد قرار دهیم تا با اطمینان خاطر به کار خود بپردازند. در بحث پژوهش‌های قرآنی بعضاً با مشکلاتی مواجه هستیم؛ مثلاً برخی افراد منبع یا بودجه کافی در اختیار ندارند. اگر می‌خواهیم پژوهش‌های قرآنی در جامعه توسعه یابد، باید بستر‌ها را آماده کنیم و امکاناتی را در اختیار محققان قرار دهیم. افرادی که برای حل مسئله در جامعه تلاش می‌کنند را بشناسیم و به خواسته‌های آنها گوش دهیم.

 حوزه‌های مغفول‌مانده در زمینه فعالیت‌ قرآنی در کشور کدام حوزه‌هاست که بانوان قادر باشند نسبت به آن ورود پیدا کنند؟

حوزه‌های مغفول‌مانده در مطالعات قرآنی برای بانوان حوزه‌های بین‌رشته‌ای است؛ از جمله حوزه قرآن و تربیت، حوزه قرآن و روان‌شناسی. این حوزه‌ها جای کار دارد و باید دنبال فعالیت در این حوزه‌ها باشیم. حوزه دیگری که مغفول‌مانده است، بحث مطالعات مستشرقان و خاورشناسان در حوزه مطالعات قرآنی است. خاورشناسانی داریم که به بررسی مطالعات قرآنی پرداخته‌اند اما این افراد دو دیدگاه داشته‌اند؛ برخی دیدگاه مثبت داشتند و دنبال پژوهش در این زمینه بودند اما برخی نگاه منفی داشته‌اند و تحریفاتی را به اعتقادات ما وارد کرده‌اند؛ یعنی به دنبال ایجاد تحریف در اعتقادات بوده‌اند. این حوزه مطالعاتی در ایران مغفول مانده و جای کار دارد. همین مسئله موضوع رساله دکتری بنده بود. وظیفه محققان امروز نقد و بررسی مطالعات قرآنی مستشرقین، استخراج و پاسخگویی به شبهاتی است که آنها مطرح کرده‌اند.

 به نظر شما مهم‌ترین مانع فعالیت قرآنی بانوان چیست؟

از نظر بنده هیچ مشکلی برای فعالیت قرآنی بانوان وجود ندارد. در جامعه اسلامی زندگی می‌کنیم و مؤسسات و نهادها کارهای قرآنی انجام می‌دهند و به دنبال این هستند که اگر کسی دنبال پژوهش‌های قرآنی است به او یاری برسانند. مهم این است که خود شخص پژوهشگر دنبال مسئله قرآنی باشد و با انگیزه الهی دست به کار بزند.

هدف کار خیلی مهم است. باید ببینیم با چه هدف و انگیزه‌ای اقدام به پژوهش قرآنی می‌کنیم. آیا انگیزه ما مادی است؟ در این صورت اگر به انگیزه مادی خود نرسیم، ممکن است دلسرد شویم و دست از کار برداریم. اگر هدف و انگیزه ما خدایی باشد و دنبال این باشیم که در جامعه تغییری ایجاد کنیم، در این صورت مشکلی برای پژوهشگر وجود نخواهد داشت.


  منبع: مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی
       لینک مستقیم   :   http://mobasherin.ir/shownews.aspx?id=43494

نظـــرات شمـــا






سال 1402سال 1402